Сабақтың тақырыбы: Хлордың жеңісімен жеңілісі.

Apresentação em tema: "Сабақтың тақырыбы: Хлордың жеңісімен жеңілісі."— Transcrição da apresentação:

1 Сабақтың тақырыбы: Хлордың жеңісімен жеңілісі.
Сабақтың мақсаты: Хлорға байланысты әр түрлі ақпарат көздерімен жұмыс істей білу. Сабақтың түрі: Сот сабағы.

2 ХЛОР 35 Cl 17 Менделеевтің ПЖ ІІІ период VII топ Негізгі топша
Реттік саны-17 Атомдық массасы 35 Жасыл сары түсті Өткір иісті улы газ 35 Cl 17

3 Хлор

4 Д.И.Менделеевтің периодтық жүйесі
Периоды Қатар Элементтердің топтары I II III IV V VI VII VIII H Водород 1 He Гелий 2 4,003 I 1 Li Литий 3 6,939 Be Вериллий 4 9,012 В Бор 5 C Углерод 6 12,011 N Азот 7 O Кислород 8 15.996 F II 2 9 Ne Неон 10 20,18 фтор Na Натрий 11 22,9898 Mg Магний 12 24,312 Al Алюминий 13 26,9815 Si Кремний 14 28,086 P Фосфор 15 30,9738 S Сера 16 32,064 Cl Ar Аргон 18 39,948 III 3 17 35,453 Хлор K Калий 19 39.102 Ca Кальций 20 40,08 Sс Скандий 21 44.956 Ti Титан 22 47.90 V Ванадий 23 50.942 Cr Хром 24 51.996 Mn Марганец 25 54.938 Fe Железо 26 55.847 Co Кобальт 27 58.933 Ni Никель 28 58.71 IV 4 Cu Медь 29 63.546 Zn Цинк 30 65.37 Ga Галлий 31 69.72 Ge Германий 32 72.59 As Мышьяк 33 Se Селен 34 78.96 Br 5 35 Kr Криптон 36 83,8 79.904 Бром Rb Рубидий 37 85.47 Sr Стронций 38 87.62 Y Иттрий 39 Zr Цирконий 40 91.224 Nb Ниобий 41 92.906 Mo Молибден 42 95.94 Tс Технеций 43 99 Ru Рутений 44 101.07 Rh Родий 45 Pd Палладий 46 106.4 V 6 Ag Серебро 47 Cd Кадмий 48 112.41 In Индий 49 114.82 Sn Олово 50 118.71 Sb Сурьма 51 121.75 Te Теллур 52 127.60 I Xe Ксенон 54 131,3 7 53 Иод Cs Цезий 55 Ba Барий 56 137.34 La Лантан 57 138.81 Hf Гафний 72 178.49 Ta Тантал 73 W Вольфрам 74 183.85 Re Рений 75 186.2 Os Осмий 76 190.2 Ir Иридий 77 192.2 Pt Платина 78 195.09 VI 8 Au Золото 79 Hg Ртуть 80 200.59 Tl Таллий 81 Pb Свинец 82 207.2 Bi Висмут 83 208.98 Po Полоний 84 At 85 Rn Радон 86 [222] 9 210 Астат Fr Франций 87 [223] Ra Радий 88 [226] Ac Актиний 89 Rf Резерфордий 104 [261] Db Дубний 105 [262] Sg Сиборгий 106 [263] Bh Борий 107 [262] Hs Хассий 108 [265 ] Mt Мейтнерий 109 [266 ] VII 10

5 Хлордың физикалық қасиеттері
Улы газ Сары-жасыл түсті Суда жақсы ериді Хлор t балқ = 172,2К tқайн = 238,6 К Тығыздығы 1,56 г/см3

6 Хлордың физикалық қасиеттері
Периоды Қатары Элементтер топтары I II III IV V VI VII VIII I 1 Хлор / Chlorum (Cl) Заттың сыртқы сипаты Өткір иісті сары-жасыл түсті газ. улы Электрондық конфигурациясы [Сl] 3s2 3p5 Электртерістігі (Полинг бойынша) 3.16 Тотығу дәрежесі 7, 6, 5, 4, 3, 1, −1 Тығыздығы (−33.6 °C-та) 1,56 г/см ³ Балқу температурасы 172.2 К Қайнау температурасы 238.6 К II 2 35 III 3 Cl IV 4 5 V 6 7 17 VI 8 9 VII 10

7 Хлорға сипаттама Cl2 - реакцияға белсенді түрде қатысады (C, O2, N2 және т.б басқа)
Металдармен: Na + Cl2 = Fe + Cl 2 = Сутекпен: H2 +Cl2 = Cумен: H2O + Cl2 = Сілтімен: NaOH + Cl2 = Темірдің хлорда жануы Тексеру

8 Fe + Cl 2 = FeCl2 6KOH +3Cl2 = 5КCl + KClO3 + 3H2O
Хлордың химиялық қасиеті Металдармен: 2Na + Cl2 = 2NaCl Fe + Cl 2 = FeCl2 Сутекпен: H2 +Cl2 = 2HCl Cумен: H2O + Cl2 = HOCl + HCl Сілтімен: 2KOH+Cl2=KCl+КClO+H2O (салқында) 6KOH +3Cl2 = 5КCl + KClO3 + 3H2O (Жоғары температурада)

9 “Адам тағдыры” романынан үзінді.
М.А.Шолоховтың “Адам тағдыры” романынан үзінді. 3 қазан күні ертеңгісін немістер тұншықтырғыш газды пайдалана отырып, 256 полктің 3 батальонын улап, 1-ші шепті басып алды. Бұл үзіндіде тұншықтырғыш газ деп отырғанымыз хлор. Бірінші дүниежүзілік соғыста хлор жаппай қыру қаруы ретінде қолданылды. Михаил Александрович Шолохов

10 Хлордың ашылу тарихы Карл Вильгельм Шееле (1742 – 1786)
Хлордың ашылу тарихы 1774 жылы Швед ғалымы К. Шееле хлорды алғаш рет алды. Ол бұл затты күрделі затқа санап, «флогистиндірілмеген» тұз қыш-қылы деп атады. 1807 жылы ағылшын химигі Гемфри Дэви дәл осы газды алды. Ол бұл элементті «хлорин» деп атады. Мағынасы «хлорос» сары-жасыл деген мағынаны білдіреді. 1812 жылы Гей-Люссак газға хлор деген атау берді. Карл Вильгельм Шееле (1742 – 1786)

11 Хлор – Cl2 Хлордың ашылу тарихы 1807 жылы ағылшын химигі Г. Дэви
Хлордың ашылу тарихы Хлор – Cl2 1774 жылы Швед ғалымы К. Шееле 1807 жылы ағылшын химигі Г. Дэви 1812 жылы Гей-Люссак

12 Хлордың қосылыстары СО + СІ2 = СО СІ2
Хлордан кейін көп ұзамай тұншықтырғыш газ фосген қолданыла бастады. Бұл хлордың көміртегі (ІІ) оксидімен әрекеттесу нәтижесінде түзілген зат. СО + СІ2 = СО СІ2 фосген Хлормен жұмыс жасағанда арнайы қорғаныштық қасиеттері бар киім, газға қарсы тұмылдырық, қолғап кию керек.

13 Медициналық сараптама
Хлор - көздің және тыныс жолдарының кілегейлі қабықшасын тітіркендіреді. Жедел улану бірден басталады. Құрғақ жөтел, жиі жүрек соғысы, көзден жас ағу, дене қызуы байқалады. Өкпе ісініп,адам дірілдеп, депрессияға түседі.

14 HCl Хлор сутектің физикалық қасиеттері 1 л HCl – 1,64 г t б =-114,20С
Суда жақсы ериді Түссіз, өткір иісті тыныс алу жолдарын тітіркендіретін газ HCl Жанбайды, жануды қолдамайды Ауадан 1,26 есе ауыр t б =-114,20С tқ= -850C

15

16 Қауіпсіздік техникасының ережелері
1.Әрбір жасалатын жұмыстың барысымен танысу. 2.Тәжірибеге қажетті заттарды аз мөлшерде қолдану. 3.Қышқылдармен жұмыс жасағанда сақ болу, газ күйіндегі заттардың иісін алыстан желпу арқылы сезу. 4.Реактиві бар ыдыстың ауызына үңілмей, жанынан қарау. 5.Қышқылдармен жұмыс жасағанда денеге немесе киімге тигенде дереу сумен жуу.

17 Тұз қышқылының химиялық қасиеті
Метелдармен Zn + 2HCL= ZnCL2+ Н2 Негіздік оксидмен CиO + 2HCL = CиCL2+ Н2O Негіздермен Cи(ОН)2+ 2НСІ = CиCL2+ 2Н2O Тұздармен АgNO3 + HCL= АgCL + HNO3 Газдармен NН3 + HCL= NН4CL

18 АТМОСФЕРАДАҒЫ ҚЫШҚЫЛДЫ ЖАҢБЫРДЫҢ ПАЙДА БОЛУЫ:
SO2+H2O=H2SO3 СO2+H2O=H2СO3 НСІ суда жақсы ериді

19 Қызықты тәжірибелер

20 Қышқылды жаңбырдың әсері
Қышқылды жаңбырдың жұмыртқа қабығына әсерін қарастырайық. СаСО3 + 2НСІ = СаСІ2 + Н2О + СО2

21 Хлордың маңызы

22 Ересек адамның хлорға тәулікті мұқтаждығы 2-4г.
Хлорға бай өнімдер Ересек адамның хлорға тәулікті мұқтаждығы 2-4г.

23 ХЛОРДЫҢ МАҢЫЗЫ Биологиялық маңызы Ол сілекейде, қарын сөлінде,
өтте және лимфада болады. Биологиялық маңызы Ағзаға тәулігіне 20-25г , ал жылына 6-8 кг ас тұзы қажет.

24 органикалық заттарды хлорлау
Суды залалсыздандыру Органикалық еріткіш Ағартқыш Дәрілік препараттар органикалық заттарды хлорлау Хлордың қолданылуы Бейорганикалық хлоридтерді алу Хлорсутекті өндіру Бром мен йодты алу

25 1. Айыпталушы сіздерге қандай әсер қалдырды.
Тілшілер сұрақтары 1. Айыпталушы сіздерге қандай әсер қалдырды. 2. Ол есте қалатындай қандай қырынан көріне білді? 3. Ол жазалансын дегендеріңіз қолдарыңызды көтеріңіздер. 4.Сіз не үшін хлорды жазалауды жақтайсыз? 5. Хлорды жазадан босату үшін келтірілген фактілерді атаңыздар.

26 Тілшілер сұрақтары 6. Осы залда болып жатқан жағдайларға қандай баға берсіздер? 7. Кімде сотталушыға деген аяныш сезімі бар? Сіз оны неге жақтайсыз? 8. Сіз осы сот процесіне қатысып отырған- соттың, прокурордың, куәлардың және қорғаушылрдың іс-қимылына қандай баға бересіз? 9. Сіздер келешекте де осындай іске қатысқыларыңыз келе ме?

27 Сот қаулысы: Сот куәлардың, айыпталушының,
Сот куәлардың, айыпталушының, сараптаушылар мен қорғаушыларды тыңдап, сараптап мынадай қорытындыға келді: Хлордың арқасында бірнеше түрлі практикалық маңызы зор химиялық заттар алынады. Хлор суды залалсыздандырып, адамдарды түрлі инфекциялардан сақтап, денсаулықтарын қорғайды. Сот хлорды жазықсыз деп табуды қажет санайды. Өйткені ол табиғатта бос күйінде кездеспейді. Сот адамдарды өлтіретін заттар шығарып, технологияны бұзып, қоршаған ортаны ластап, оған жете мән бермегені үшін адамзатты айыптайды.

28 Бүгінгі сабақта мен . . . үйрендім. Бүгінгі сабақта мен . . . білдім.
Рефлексия сөйлемді толықтыру Бүгінгі сабақта мен үйрендім. Бүгінгі сабақта мен білдім. Бүгінгі сабақтан кейін мен қоршаған ортаға

29 Гимназия қонақтарына арналған рефлексия